Damga Vergisi Nedir, Oranları Nasıl Hesaplanır?
Damga Vergisi Nedir, Oranları Nasıl Hesaplanır?
Damga Vergisi, her türlü sözleşmeden doğan ve devlet tarafından alınan bir vergi çeşididir. Açılımına bakmak gerekirse; kişiler ve kurumlar arasındaki anlaşma ve işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kağıtlardan alınan vergi olduğunu söyleyebiliriz.
Günlük hayatta ve iş hayatında sıkça karşılaştığımız damga vergisi hakkında öğrenilmesi gereken temel bilgileri bu yazımızda paylaşıyoruz. Damga vergisi nedir, damga vergisi oranları nasıl hesaplanır, kimler damga vergisi mükellefidir gibi soruların yanıtları bu yazımızda.
Damga vergisi nedir?
Öncelikle damga vergisi nedir sorusuna yanıt vererek başlayalım. En kısa ve net tanımıyla Damga Vergisi, her türlü sözleşmeden doğan ve devlet tarafından alınan bir vergi çeşididir. Açılımına bakmak gerekirse; kişiler ve kurumlar arasındaki anlaşma ve işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kağıtlardan alınan vergi olduğunu söyleyebiliriz.
Yapılan sözleşme iki kişi arasındaysa, damga vergisinin mükellefi iki tarafa da aittir. Şayet resmi daireler ile kişiler arasında yapılıyorsa, bu durumda verginin mükellefi kişilerdir. Yani doğan damga vergisini kişiler öder.
Pek çok kişinin günlük hayatında kira sözleşmeleri ve vergi beyannamelerinde karşısına çıkan damga vergisi; iş hayatında ihale, sözleşme, harcırah ve ücret ödemesi gibi durumlarda sıklıkla karşılaşılan bir vergi türü.
Kimler damga vergisi mükellefidir?
Resmi nitelik taşıyan ve Damga Vergisi Kanunu ile sınırları belirlenmiş olan kağıtları imzalayan kişiler damga vergisinin mükellefidir. İmza atan taraflardan biri resmi kuruluş veya muaf durumda ise vergiyi diğer kişi öder.
Damga Vergisi Kanunu’nun 24’üncü maddesine istinaden, vergiye tabi kağıtların damga vergisi hiç ödenmemiş veya eksik ödenmişse imzalayanlar bu vergiden müteselsilen sorumludur.
Damga vergisi tutarı neye göre hesaplanır?
Damga vergisine konu olan kağıtların nüshasına göre damga vergisi hesaplanır. Bununla birlikte suret veya fotokopi damga vergisinin kapsamında değildir.
İdareye sözleşmeyi ibraz eden kişi damga vergisini ödemekle yükümlü olur. Ayrıca damga vergisine konu olan sözleşmenin aslı kimde ise yine vergiyi o kişi ödemekle yükümlüdür.
Söz konusu sözleşmenin Anonim Şirket ile kişi arasında yapıldığı durumlarda damga vergisi mükellefi Anonim Şirket’tir e vergiyi o taraf öder.
Damga vergisi nasıl ödenir?
Damga vergisinin iki şekilde ödenmesi mümkündür. Bunlardan birine ‘Nispi Ödeme’ denir ve binde 8,25 olarak hesaplanır. İkinci seçenek ise Maktu Şekilde ödemedir ve 30 TL olarak ödenir.
Şayet sözleşmede değer belirtilmemişse damga vergisi maktu alınır, değer varsa nispi alınır. Damga vergisi basılı biçimde damga konulması, makbuz şeklinde veya istihkaktan mahsup edilerek ödenir.
Damga Vergisine Tabi Kağıtlar
Akitlerle ilgili kâğıtlar
Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar:
Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler (Binde 8,25)
Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) (Binde 1,65)
Kefalet, teminat ve rehin senetleri (Binde 8,25)
Tahkimnameler ve sulhnameler (Binde 8,25)
Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil) (Binde 1,65)
(Değişik: 5766/10-b md.) (Yürürlük: 6.6.2008)
Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler (Binde 1,65)
Belli parayı ihtiva etmeyen kâğıtlar:
Tahkimnameler (27,90 TL)
Sulhnameler (27,90 TL)
Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil) (156,20 TL)
Kararlar ve mazbatalar
Meclislerden, resmi heyetlerden ve idari davalarla ilgili olmayarak Danıştaydan verilen mazbata, ilam ve kararlarla hakem kararları:
a) Belli parayı ihtiva edenler (Binde 8,25)
b) Belli parayı ihtiva etmeyenler (27,90 TL)
(Değişik : 5766/10-c md.) (Yürürlük : 6.6.2008) İhale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları (Binde 4,95)
III. Ticari işlemlerde kullanılan kâğıtlar
Ticari ve mütedavil senetler:
a) Emtia senetleri:
aa) Makbuz senedi (Resepise) (9,90 TL)
ab) Rehin senedi (Varant) (5,90 TL)
ac) İyda senedi (1,20 TL)
ad) Taşıma senedi (0,55 TL)
b) Konşimentolar (5,90 TL)
c) Deniz ödüncü senedi (Binde 8,25)
d) İpotekli borç senedi, irat senedi (Binde 8,25)
Ticari belgeler:
a) Menşe ve Mahreç şahadetnameleri (9,90 TL)
b) Resmi dairelere ve bankalara ibraz edilen bilançolar ve işletme hesabı özetleri:
ba) Bilançolar (21,55 TL)
bb) Gelir tabloları (10,55 TL)
bc) İşletme hesabı özetleri (10,55 TL)
c) Barnameler (1,20 TL)
d) Tasdikli manifesto nüshaları (4,40 TL)
e) Ordinolar (0,55 TL)
f) Gümrük idarelerine verilen özet beyan formları (4,40 TL)
Makbuzlar ve diğer kâğıtlar
Makbuzlar:
a) Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle, kişiler tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kâğıtlar (Binde 8,25)
b) Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (Ek: 5766/10-ç md.) (Yürürlük: 6.6.2008) (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kâğıtlar (Binde 6,6)
c) Ödünç alınan paralar için verilen makbuzlar veya bu mahiyetteki senetler (Binde 6,6)
d) İcra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar için düzenlenen makbuzlar (Binde 6,6)
Beyannameler (Bu beyannamelerin sadece bir nüshası vergiye tabidir):
a) Yabancı memleketlerden gelen posta gönderilerinin gümrüklenmesi için postanelerce gümrüklere verilen (0,55 TL) liste beyannamelerde yazılı her gönderi maddesi için
b) Vergi beyannameleri:
ba) Yıllık gelir vergisi beyannameleri (27,90 TL)
bb) Kurumlar vergisi beyannameleri (37,25 TL)
bc) Katma değer vergisi beyannameleri (18,55 TL)
bd) Muhtasar beyannameler (18,55 TL)
be) Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç) (18,55 TL)
c) Gümrük idarelerine verilen beyannameler (37,25 TL)
d) Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler (13,75 TL)
e) Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri (13,75 TL)
f) (Ek:5838/15 md.)(Yürürlük: 28.02.2009) Elektronik ortamda birlikte verilen muhtasar beyanname ve sigorta (22,00 TL) prim bildirgesinden sadece muhtasar beyanname için
Tabloda yazılı kâğıtlardan aslı 1,00 Türk Lirasından fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere (0,55 TL) ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri.